Begroting 2024 en meerjarenraming 2025-2028 Begroting 2024 en meerjarenraming 2025-2028

4. Top-risico’s

Nr

Risico

Programma

Risico- niveau

Beheersmaatregelen

1

Niet halen KRW doelen

Waterkwaliteit

Zeer Hoog

Geïmplementeerd:
Met het derde stroomgebiedsbeheerplan van de KRW (SGBP3 2022-2027) zetten we in op meer passende doelen, voortzetting van de maatregelen uit SGBP2 en de uitvoering van nieuwe maatregelen. Delfland heeft een ambitieus maatregelenpakket, waarvan we erop vertrouwen dat we het tijdig kunnen uitvoeren. De huidige voortgang en kostenontwikkeling eisen echter dat wij meer doen en daarvoor additionele financiële middelen en menskracht inzetten. Met de begroting 2024 maken we hiervoor ruimte. Daarnaast zorgen we voor goede monitoring van de maatregelen en documentatie van de inspanningen die Delfland in de uitvoering levert. Vanwege de gezamenlijke verantwoordelijkheid van alle overheden zetten we blijvend in op samenwerking met onze gebiedspartners, met name de gemeenten en omgevingsdiensten. Daarnaast werken we samen met en doen we aan beleidsbeïnvloeding bij het Rijk en de Provincie Zuid-Holland.
Gepland:
Wij zijn voornemens om de bestaande praktijk van de Delflandse vergunningverlening te toetsen. Van belang is dat de doelen van de Kaderrichtlijn Water expliciet geborgd zijn. Als dit niet zo is, dan moet Delfland dit rechtzetten door:
- bestaande lozingsvergunningen te checken op juistheid, volledigheid en indien nodig aan te vullen en/of te reviseren;
- ook meldingen te checken op de noodzaak tot het opstellen van een maatwerkvoorschrift;
- borging van KRW in de toekomstige vergunningverlening door in de vergunning expliciet aandacht te besteden aan de KRW.
NB: momenteel zijn er twee lozingsvergunningen bekend op grond waarvan op dit moment geloosd mag worden in Delflands oppervlaktewater.
Vanuit de Unie van Waterschappen wordt een werkgroep opgericht om juridische beheersmaatregelen voor de KRW uit te werken. Delfland zal deelnemen aan deze werkgroep. Deze werkgroep gaat inventariseren wat de effecten kunnen zijn van het verplicht moeten aanscherpen van maatwerkvoorschriften en wat het handelingsperspectief is om dit risico te beheersen.
Voor de verantwoording richting 2027 werken het Rijk en de regio gezamenlijk op stroomgebiedsniveau aan een uniforme methodiek voor dossieropbouw. Daarmee kan dit proces transparant en binnen vooraf afgestemde kaders worden uitgewerkt.

2

Dijkdoorbraak primaire waterkering

Waterveiligheid

Hoog

Geïmplementeerd:
Preventief:
1. Aangepast Schutprotocol Buitensluis Schiedam.
2. Monitoring traject 14-3 en 14-4 op indicatoren optreden zettingsvloeiing
Repressief:
3. Protocol aanvaring Grote Parksluis en aanwezigheid materieel voor uitvoeren noodmaatregelen.
4. Protocol maatregelen bij niet sluiten Keersluis Maassluis
5. Herstelprotocol Zettingsvloeiing Delflandsedijk
Gepland:
Versterking primaire waterkering vanuit het HWBP dan wel groot onderhoud vaarweg (Rijkswaterstaat)

3

Dijkdoorbraak regionale waterkeringen

Waterveiligheid

Hoog

Geïmplementeerd:
Preventief:
1. Regulier onderhoud en inspecties.
2. Bij een groot neerslagtekort extra droogte inspectie.
3. Regulering, toezicht en handhaving.
Repressief:
4. Inzet compartimenteringskeringen.
5. Protocol extreme neerslag (voormalen).
6. Noodreparaties.
Gepland:
Dijkversterkingen en groot onderhoud (preventief).

4

Lokale verontreiniging watergang

Waterkwaliteit

Hoog

Geïmplementeerd:
We hebben een professionele calamiteitenorganisatie waarbij we snel en adequaat handelen. De werkwijze wordt continu geëvalueerd en zo nodig aangepast. Als noodmaatregel zal de lokale verontreiniging worden geïsoleerd en verwijderd. Ook wordt ingezet op bewustwording van de risico's voor ingelanden.
Gepland:
Voor monitoring is een goede registratie van ook kleinere verontreinigingen nodig, plus inzicht in potentiële grote lozers. Deze incidenten worden in de applicatie Relieve gemeld.

5

Dienstverlening vergoeding PPS

Waterketen

Hoog

Geïmplementeerd:
Het weerstandsvermogen wordt aangehouden om onvoorziene kosten als gevolg van optredende risico's te kunnen opvangen. In 2022 is dit risico deels gecompenseerd door een energieopslag door te belasten aan de ingezetenen.
Gepland:
De begrote dienstverleningsvergoeding 2024 is gebaseerd op een stijging van de indices van gemiddeld 2,4% over de contractperiode van 30 jaar. Delfland beoordeelt en maakt periodiek melding van dit risico aan de hand van de voortgang van de prestaties, de werkelijke ontwikkeling van de indices en de bijgestelde prognoses van Delfluent.
Ambitie is het handhaven van dit niveau.

6

Ongeval tijdens werkzaamheden

Organisatie en bedrijfsvoering

Hoog

Geïmplementeerd:
Preventief:
- V&G melding via app.
- Vakvolwassenheid
- Persoonlijke beschermingsmiddelen.
Repressief:
- Persoonlijke beschermingsmiddelen
- Bedrijfshulpverlening
Gepland:
- Management of Change procedure.
- Delfland werkvergunningen
- Veiligheidsrondes
- Leiderschap en voorbeeldgedrag (trainingen)
- Volwassen veiligheidscultuur
- Levende RI&E
- Veilig en gezond werken beleid
- Veiligheidsinstructies.
- Werkinstructies

7

Explosieve groei blauwalg en kroos

Waterkwaliteit

Hoog

Geïmplementeerd:
Kroos:
Delfland heeft een kroosprotocol. Hierin staat dat we bij een bepaald zuurstofgehalte het kroos weghalen. Bij klachten meten we.
Blauwalgproblemen volledig verhelpen, is niet realistisch en geen wettelijke verplichting. In het waterbeheerprogramma 2022-2027 staat over blauwalgen dat Delfland zich met partners inspant om blauwalg te bestrijden op de zwemlocaties in het gebied en als ambitie dat er slechts bij uitzondering een negatief zwemadvies is.
Blauwalgen:
Het is nog de vraag of díe ambitie realistisch is. Vooral omdat in het Afwegingskader zwemwater, vastgesteld door de verenigde vergadering, staat dat Delfland alleen maatregelen tegen blauwalgen treft als andere partijen dat ook doen.
Voor blauwalgen zijn op de korte termijn geen maatregelen gepland. Een negatief zwemadvies is de beheersmaatregel om gezondheidsklachten door blauwalgen te voorkomen.
Stankoverlast:
Voor het verhelpen van stankoverlast zijn momenteel geen beheermaatregelen. Mocht er bestuurlijk discussie ontstaan, worden deze door het college heroverwogen.
Gepland:
N.v.t.

8

Wateroverlast

Waterkwantiteit

Hoog

Geïmplementeerd:
Alle watergangen worden 2x per jaar gemaaid en gekroosd en eens in de 8 jaar gebaggerd. Voor gemalen zijn er onderhoudsplannen, worden noodpompen geplaatst en reparaties bij storing uitgevoerd.
We lossen bekende knelpunten op door mee te liften met ruimtelijke ontwikkelingen en spelen in op meer extreme buien. Incidenten handelen we af via de calamiteitenorganisatie.
Gepland:
Daarnaast zet Delfland in op een waterrobuust en klimaatbestendig systeem in 2050. Hierbij wordt onder andere ingezet op het vasthouden van neerslag, voordat die in het watersysteem terechtkomt.
Delfland wil in 2027 het hele beheergebied aan de provinciale normen voor wateroverlast laten voldoen. Hiertoe is een uitvoeringsprogramma opgezet in 2023.
De VV stelde in februari 2023 een lange termijn strategie voor wateroverlast vast. Deze wordt vanaf 2024 in samenwerking met andere gebiedspartners geïmplementeerd.
Tot slot zorgen we voor een adequate crisisbeheersing om schade bij extreme neerslag zoveel mogelijk te voorkomen.

9

Verleggen persleidingen op aangeven derden

Waterketen

Hoog

Geïmplementeerd:
Vroegtijdig in gesprek met gebiedsontwikkelaars, onder meer via de netwerken én via onderzoeken vanuit de inventariserende KLIC-meldingen. Duidelijk borging van ligging in tekeningen en plannen.
Gepland:
Meer juridische mogelijkheden om ongewenste ontwikkelingen te beperken, zijn gewenst en voorbereid. Daarbij is het doel met partners te komen tot een integrale afweging van maatschappelijke kosten en baten, vanuit een sterke juridische positie.
De ambitie om te komen tot borging in de waterschapsverordening voor de afvalwatertransportleidingen is door het directieteam echter 'on hold' gezet. Dit betekent dat er geen beheersmaatregelen meer zijn gepland.

10

Functionele mismatch van installaties

Waterketen

Hoog

Geïmplementeerd:
Veel voorkomende ontwerpfouten en onvoorziene elementen worden intern teruggekoppeld.
Gepland:
Volledig documenteren van investeringsbeslissingen inclusief onzekerheden en afweging van de gevolgen ervan. Daarnaast het vastleggen van eenduidige en traceerbare eisen op een integrale en organisatiebrede systematiek. Daarnaast kunnen tools, zoals MBSE en Digital Twins helpen om complexe eisen in onderlinge relatie vooraf te bundelen. Het plan is om veelvoorkomende elementen te normeren en standaardiseren.

11

Lange-termijn systeemeisen waterketen

Waterketen

Hoog

Geïmplementeerd:
 - Capaciteit en samenhang van huidige systemen in beeld (onder meer via hetmodel van prestatie-eisen)
 - Ontwikkeling Governance Waterketen.
 - Analyse impact van Europese Richtlijnen Stedelijk Waterbeheer.
 - Voorsortering op gebruik huidig systeem, via beleid afvalwatertransport en visie in NAD.
Gepland:
 - Analyse van huidige systemen via Levensduuranalyses.

12

PFAS bij grondwerken

Waterveiligheid, waterkwantiteit

Hoog

Geïmplementeerd:
 - Vooronderzoek naar aanwezigheid PFAS in grond en watergang.
 - Indien nodig baggerspecie afvoeren als verontreinigde grond.
Gepland:
 - Ambitie is om het risiconiveau te handhaven.

13

ICT beschikbaarheid

Organisatie en bedrijfsvoering

Hoog

Geïmplementeerd:
 - Back-up & restore.
 - Redundantie van kritieke infrastructuurcomponenten.
 - Recoveryplannen (per kroonjuweel).
 - PRTG beschikbaarheidsmonitoring van ICT-componenten.
Gepland:
 - Netwerksegmentatie.
 - Business Continuity Management.
 - Inregelen ITIL-processen.
Het algemene volwassenheidsniveau van de huidige maatregelen op het vlak van beschikbaarheid is gemiddeld. Door het uitvoeren van de activiteiten uit het ICT Jaarplan 2023 wensen we de volwassenheid op diverse vlakken te verbeteren. Het verbeteren van belangrijke ICT-processen die hiervoor nodig zijn (ITIL), heeft aandacht vanuit het programma Basis IV op orde.

14

Veroudering zuiveringsinstallaties

Waterketen

Hoog

Geïmplementeerd:
De zuiveringen DGL en NWA zijn via een levensduuranalyse getoetst op vier vormen van veroudering en de mogelijkheden om toekomstbestendig te blijven voldoen aan de eisen en ambities. Daaruit zijn diverse aanpassingen gevolgd. Deze aanpassingen zijn doorgevoerd of worden nog doorgevoerd, passend bij het gebruik in de bijbehorende gebruiksperiode.
Gepland:
De zuiveringen HNP en HRT zullen ook worden beoordeeld via een levensduuranalyse. Daaruit volgen de mogelijkheden om toekomstbestendig te worden. Vervolgens zullen ook NWA en DGL opnieuw geanalyseerd moeten worden, tegen de huidige en toekomstige eisen die passen binnen de gebruiksduur.

15

ICT Vertrouwelijkheid en integriteit

Organisatie en bedrijfsvoering

Hoog

Geïmplementeerd:
 - SOC/SIEM (Security Monitoring) inclusief OT Monitoring.
 - IPS (Intrusion Prevention System).
 - Access Management via Active Directory (AD) en SSO (Single Sign On).
 - RBAC (Role Based Access Control) voor beheerders.
 - Vulnerability management op basis van Tenable.
Gepland:
 - Netwerksegmentatie.
 - IAM (Identity & Access Management).
 - RBAC (Role Based Access Control) voor gebruikers.
 - DLP (Data Loss Prevention).

16

Lekkage persleiding

Waterketen

Medium

Geïmplementeerd:
Aanpak bekende knelpunten plus bestrijding gevolgen persleidingbreuk via calamiteitenorganisatie.
1) Op systeemniveau wordt de mogelijkheid van redundantie meegenomen bij ruimtelijke ontwikkelingen.
2) Er is een contract gesloten met een calamiteitenaannemer en er is reparatiemateriaal op voorraad.
3) De meest kritieke persleidingen zijn geïnspecteerd met een intelligente methodiek. Voor alle persleidingen in eigen beheer is een inspectieplan opgesteld, waarmee risico gestuurd kan worden geïnspecteerd (2021-2026).
Gepland:
Beheersmaatregelen die zich richten op preventie en/of bestrijding van de gevolgen van persleidingbreuk liggen klaar. Een opgetreden persleidingbreuk zal worden behandeld als een calamiteit.
Eén mitigerende maatregel is nog in ontwikkeling (en is ON HOLD GEZET):
Verbetering juridische bescherming door borging van de afvalwatertransportleidingen in de waterschapsverordening. Deze maatregel wordt voorlopig niet doorgevoerd.

17

Pandemie

Organisatie en bedrijfsvoering

Medium

Geïmplementeerd:
Hybride werken is geïmplementeerd.
Gepland:
Nieuw ambtelijk beheersplan uitval personeel in concept opgesteld.

18

Onvoldoende zoet water beschikbaar door droogte

Watersysteem

Medium

Geïmplementeerd:
Zoetwateraanvoer vanuit het Brielse Meer, aangevuld met Klimaatbestendige Wateraanvoer (KWA). Doorspoelen om verzilting tegen te gaan.
Gepland:
Blijvend inzetten op vergroten robuustheid van de wateraanvoer. Daarnaast wordt gekeken hoe de behoefte/het gebruik aan zoet water verder omlaag kan. Verder zetten we in op maatregelen gericht op circulariteit, vasthouden van hemelwater en vergroting van het interne zoetwateraanbod. Door actief peilbeheer wordt het risico op een te laag waterpeil verlaagd. Met het inzetten van de verdringingsreeks en bijvoorbeeld het instellen van schutbeperkingen wordt de behoefte aan zoet water tijdelijk verlaagd.
Ambitie is om het risiconiveau ondanks klimaatverandering niet te laten stijgen.

19

Verplichte amovering persleidingen Den Haag

Waterketen

Medium

Geïmplementeerd:
De jaarplanning van de gemeente Den Haag wordt afgestemd om verrassing in begroting/jaarrekening te voorkomen, maar dit is nog niet geregeld. Onzekerheid over de precieze looptijd en/of omvang.
Gepland:
 - Afspraken met Den Haag moeten frequenter worden ingepland.
 - Een actiever beheer moet worden opgezet.
 - Ambitie is het risiconiveau te handhaven.

Toelichting op het benodigd weerstandsvermogen

Het benodigde weerstandsvermogen is het bedrag dat Delfland minimaal nodig heeft om onvoorziene kosten als gevolg van incidenten gedurende het komende boekjaar te kunnen opvangen. De huidige omvang van het benodigde weerstandsvermogen is € 25 miljoen.


Jaarlijks wordt berekend of, op grond van de actuele risicopositie van Delfland, dit bedrag met ten minste 95% zekerheid voldoende is om financiële schade door optredende risico’s te kunnen opvangen. Dit gebeurt door middel van een Monte-Carlosimulatie. Hiervoor wordt allereerst per risico beoordeeld wat de kans is dat deze optreedt en wat de schade is bij optreden. Vervolgens wordt een selectie gemaakt van de relevante risico’s voor het weerstandsvermogen. Dat wil zeggen: onverwachte gebeurtenissen met een potentiële financiële impact van € 1-100 miljoen in het komende boekjaar. Incidenten kleiner dan € 1 miljoen vangen we op binnen de exploitatiebegroting. Incidenten groter dan € 100 miljoen overstijgen de draagkracht van Delfland en maken een beroep op landelijke regelingen noodzakelijk. Ook niet meegenomen in de berekening van het benodigde weerstandsvermogen voor 2024 zijn (1) structurele of anderszins voorspelbare kosten die verband houden met de top-risico’s en (2) kosten die pas na afloop van het komende boekjaar worden verwacht, omdat het risico een effect op de lange termijn heeft.


Op basis van de geselecteerde risico’s en de geschatte kans en impact wordt een statistische simulatie uitgevoerd. Hierbij wordt de financiële schade berekend voor tienduizend verschillende scenario’s, waarin combinaties van risico’s optreden. Dit levert een kansverdeling op, op basis waarvan uitspraken te doen zijn over de mate van zekerheid dat het benodigde weerstandsvermogen van € 25 miljoen inderdaad voldoende zal zijn om financiële schade als gevolg van optredende risico’s te kunnen opvangen. Voor 2024 bedraagt het zekerheidspercentage bij een weerstandsvermogen van € 25 miljoen 99,1%. Daarmee ligt dit percentage ruim boven het minimale betrouwbaarheidsinterval van 95%.


Tot slot vindt nog een beoordeling plaats op grond van de ratio tussen enerzijds het beschikbare weerstandsvermogen en anderzijds het benodigde weerstandsvermogen. Dit noemen we de ratio weerstandsvermogen. Wij streven naar een ratio van tussen de 1,0 en 1,4.