Risicomanagement
Delfland hanteert een organisatie-breed risicobeleid op grond waarvan twee keer per jaar een integrale (her)beoordeling plaatsvindt van onze top-risico’s. Om deze risico’s op een objectieve manier te kunnen beoordelen en met elkaar te kunnen vergelijken, hanteert Delfland een uniforme risicomatrix waarin alle risico’s gescoord worden op financiële impact, veiligheid, reputatie, wet- en regelgeving, bedrijfszekerheid, droge voeten, kwaliteit leefomgeving, schoon water, ecologie en chemie. Dit proces stelt ons in staat om de benodigde weerstandscapaciteit te onderbouwen. Hiermee voldoen we aan de wettelijke verplichting voor waterschappen om de risico’s in kaart te brengen en beleid te ontwikkelen om deze risico’s af te dekken.
Proces van risicoanalyse en -kwantificering
Allereerst wordt de aard van het risico beschreven, evenals de mogelijke oorzaken en gevolgen, en de genomen of te nemen beheersmaatregelen. Vervolgens wordt het risico geanalyseerd en beoordeeld, wat resulteert in een inschatting van het risiconiveau. Dit is gedaan door te kijken naar de kans dat het risico zich manifesteert (de frequentie) en de geschatte impact (de ernst) ervan op onze organisatie. Hierbij onderscheiden we zes risiconiveaus: verwaarloosbaar, laag, medium, hoog, zeer hoog en ontoelaatbaar. Bij de beoordeling van het risico houden we rekening met de bestaande beheersmaatregelen. Ook beoordelen we of de bestaande beheersmaatregelen volstaan om het risico te accepteren of dat we deze moeten aanscherpen. Dit proces doorlopen we tenminste tweemaal per jaar. De tabel verderop geeft de actueel onderkende top-risico’s weer. Dat wil zeggen: risico’s met het niveau hoog en zeer hoog of die vanwege hun strategische relevantie centraal gemonitord worden.
Actualisering van de risico’s
Het actuele overzicht van top-risico’s voor Delfland staat in bijlage 4. Ten opzichte van de begroting 2023 voerden we de volgende risico’s af, omdat ze niet meer actueel zijn of omdat ze niet meer als top-risico worden beschouwd:
·Niet bijhouden klimaatverandering: het niet bijhouden van het tempo van de klimaatverandering brengt risico’s met zich mee voor de waterveiligheid en het watersysteem. Omdat dit eerder een versterkend effect heeft op andere risico’s dan dat het een risico an sich is, is het als oorzaak meegewogen in de bestaande risico’s voor de waterveiligheid en het watersysteem en als separaat risico afgevoerd. Klimaatverandering blijft een strategisch relevante ontwikkeling en kan in de toekomst tot nieuwe top-risico’s leiden.
·Aanscherping van de normering van de primaire keringen: in 2017 zijn nieuwe normen voor primaire keringen opgesteld. De analyse wat deze nieuwe norm betekent voor onze opgave is in 2022 afgerond. Voor de toekomst is het beeld dat nieuwe inzichten (in de wijze waarop we de analyse uitvoeren) de opgave eerder zullen verminderen dan vermeerderen. Dit merken we dan ook niet langer aan als top-risico, maar blijft in beeld bij de reguliere bedrijfsvoering.
·Vervallen van de koepelvrijstelling voor de btw: de eerder voorgenomen inperking van de koepelvrijstelling is opgeschort in afwachting van Europese regelgeving. Het risico is voor nu niet meer actueel.
Ook identificeren we één nieuw top-risico:
·Lange-termijn systeemeisen waterketen: de waterketen van Delfland heeft zich historisch ontwikkeld. Daarbij zijn diverse keuzes gemaakt, passend in de tijd. Het huidige systeem is behoorlijk belast, waarbij de mogelijkheden om in te spelen op toekomstige ontwikkelingen beperkt is. Hierdoor bestaat een aanzienlijk risico dat de huidige systemen niet passend zijn bij de toekomstige behoeftes.
Daarnaast behoeft het (bestaande) PFAS-risico nog toelichting. Dit risico was al enige tijd in beeld, maar was nog in analyse. Op basis van een eerste inschatting is het in risicocategorie ‘hoog’ geplaatst. Het risico zoals dit was gedefinieerd, betrof echter niet zozeer de aanwezigheid van PFAS in het oppervlaktewater, maar de aanwezigheid van deze stoffen in de grond of bagger. Hierdoor lopen werkzaamheden vertraging op of is sprake van extra kosten bij het onderhoud aan de kering of het baggeren van de watergangen. In het licht van recente ontwikkelingen naar aanleiding van het verschenen artikel van Pointer over ernstig verhoogde PFOS-waarden in een sloot op het bedrijventerrein Forepark in Den Haag, zal dit risico grondig herbeoordeeld worden. Dit betreft zowel de scope en het risiconiveau als de te nemen beheersmaatregelen.
Benodigde weerstandsvermogen
Het benodigde weerstandsvermogen is de financiële buffer die Delfland minimaal nodig heeft om onvoorziene kosten als gevolg van optredende incidenten gedurende het boekjaar 2024 te kunnen opvangen. Delfland gaat uit van een benodigd weerstandsvermogen van afgerond € 25 miljoen.
In de volgende tabel is aangegeven in welke mate de geïdentificeerde risico’s een aandeel hebben in de omvang van het benodigde weerstandsvermogen. Om de omvang van de algemene reserve weerstandsvermogen per taak te kunnen beoordelen, worden de risico’s, toegerekend aan de twee wettelijke taken: zuiveringsbeheer (ZB) en watersysteembeheer (WS). Enkele risico’s hebben betrekking op beide taken.
|
Nr |
Omschrijving |
Risico |
Taak |
Bedrag |
|
1 |
Niet halen KRW-doelen |
Zeer Hoog |
WS |
- |
|
2 |
Dijkdoorbraak primaire waterkering |
Hoog |
WS |
- |
|
3 |
Dijkdoorbraak regionale waterkeringen |
Hoog |
WS |
10,15 |
|
4 |
Lokale verontreiniging watergang |
Hoog |
WS |
3,38 |
|
5 |
Dienstverlening vergoeding PPS |
Hoog |
ZB |
4,18 |
|
6 |
Ongeval tijdens werkzaamheden |
Hoog |
Beide |
- |
|
7 |
Explosieve groei blauwalg en kroos |
Hoog |
WS |
- |
|
8 |
Wateroverlast |
Hoog |
WS |
1,29 |
|
9 |
Verleggen persleidingen op aangeven derden |
Hoog |
ZB |
0,86 |
|
10 |
Functionele mismatch van installaties |
Hoog |
ZB |
1,29 |
|
11 |
Lange-termijn systeemeisen waterketen |
Hoog |
ZB |
- |
|
12 |
PFAS bij grondwerken |
Hoog |
WS |
1,29 |
|
13 |
ICT beschikbaarheid |
Hoog |
Beide |
1,29 |
|
14 |
Veroudering zuiveringsinstallaties |
Hoog |
ZB |
- |
|
15 |
ICT vertrouwelijkheid en integriteit |
Hoog |
Beide |
- |
|
16 |
Lekkage persleiding |
Medium |
ZB |
- |
|
17 |
Pandemie |
Medium |
Beide |
- |
|
18 |
Onvoldoende zoet water beschikbaar door droogte |
Medium |
WS |
1,02 |
|
19 |
Verplichte amovering persleidingen Den Haag |
Medium |
ZB |
0,26 |
|
Totaal |
|
|
25,01 |
Beschikbare weerstandsvermogen
Het beschikbare weerstandsvermogen bestaat uit het geheel aan beschikbare middelen om de risico’s financieel af te dekken. Naast de (wettelijk verplichte) post voor onvoorzien gaat het om de algemene reserve voor zowel het watersysteem als de zuivering. De omvang van deze middelen per 1 januari 2024 bedraagt € 37 miljoen, zoals weergegeven in de volgende tabel.
|
Onderdeel weerstandsvermogen |
01-01-2024 |
|
Algemene reserve weerstandsvermogen Watersysteem |
27,6 |
|
Algemene reserve weerstandsvermogen Zuivering |
7,4 |
|
Algemene reserve vrij besteedbaar |
2,0 |
|
Totaal beschikbare weerstandscapaciteit |
37,0 |
Beoordeling weerstandsvermogen
De ratio van het weerstandsvermogen van Delfland per 1 januari 2024 is als volgt:
We streven naar een ratio weerstandsvermogen (x) van tussen de 1,0 en 1,4. Op grond van de waarderingstabel is ons weerstandsvermogen dan ook ruim voldoende.
|
Waarderingscijfer |
Ratio weerstandsvermogen |
Betekenis |
|
A |
2,0 < x < 0,0 |
Uitstekend |
|
B |
1,4 < x < 2,0 |
Ruim voldoende |
|
C |
1,0 < x < 1,4 |
Voldoende |
|
D |
0,8 < x < 1,0 |
Matig |
|
E |
0,6 < x < 0,8 |
Onvoldoende |
|
F |
0,0 < x < 0,6 |
Ruim onvoldoende |