Delfland hanteert een organisatiebreed risicobeleid waarmee de risicopositie en het benodigde weerstandsvermogen op een consistente manier in beeld worden gebracht. Hiermee voldoen we aan de wettelijke verplichting voor waterschappen om de risico’s in kaart te brengen en beleid te ontwikkelen om deze risico’s af te dekken. Halfjaarlijks vinden updates plaats van de belangrijkste risico’s (risiconiveaus hoog en zeer hoog) en van de daaraan verbonden beheermaatregelen.
Risicomanagement ondersteunt op een gestructureerde manier het behalen van de doelen van Delfland. Dit door risico’s expliciet te maken, beheermaatregelen aan risico’s te koppelen en door deze beheermaatregelen uit te voeren en te monitoren.
De risicopositie, het totaal aan risico dat een organisatie loopt, geeft de mate aan waarin de organisatie voorbereid moet zijn op ongewenste gebeurtenissen (‘risk events’). Hiervoor worden zowel preventieve (bijvoorbeeld controles) als repressieve (bijvoorbeeld de voorbereiding van een crisisorganisatie op scenario’s van rampbestrijding) maatregelen getroffen. Het weerstandsvermogen zorgt voor voldoende financiële ruimte om de schade die ondanks alle beheermaatregelen als gevolg van risk events zou ontstaan, op te vangen. Dit met een mate van waarschijnlijkheid van ten minste 95%.
In 2022 hebben de volgende incidenten en opschalingen plaatsgevonden.
Dijkdoorbraak primaire waterkering
Op 30 januari 2022 (storm Corrie) en 21 februari 2022 (storm Franklin) is vanwege hoge waterstanden opgeschaald naar fase 1. Extra dijkbewaking is ingezet langs de Delflandsedijk en de kust. Verder is de keersluis bij Maassluis dichtgezet om water tegen te houden. Uiteindelijk werd duidelijk dat er geen schades waren aan de Delflandsedijk en de zeewering.
Ongeval tijdens werkzaamheden
Het aantal incidentmeldingen gerelateerd aan arbeidsveiligheid is in de rapportageperiode van 2022 gedaald ten opzichte van 2021 (58 meldingen in 2022 ten opzichte van 72 in 2021). Van de 58 meldingen in 2022 zijn er 12 incidenten geregistreerd waarbij een EHBO (9) of doktersbehandeling (3) nodig was. Er is geen sprake geweest van blijvend letsel, noch is verzuimd als gevolg van deze incidenten. De geringe kosten voor materiële schade en maatregelen zijn opgevangen binnen de begroting.
Lokale verontreiniging watergang
Op 21 april 2022 is Delfland opgeschaald naar fase 1 in verband met een rioolwateroverstort bij gemeentelijk rioolgemaal Berkel - gemeente Lansingerland. De riooloverstort vond plaats omdat rioolgemaal Berkel niet uitgezet was, terwijl dit wel de afspraak is vanwege de aansluiting van de persleiding op gemaal Slauerhoflaan in Delft. De watergang waarop de overstort plaatsvond is tijdig afgedamd, zodat de rest van het watersysteem geen overlast heeft ondervonden. Het vervuilde water is afgevoerd met vrachtwagens. De overstort heeft overlast veroorzaakt (stank) en lokaal tot waterkwaliteitsproblemen geleid. De werkzaamheden (ad circa € 0,02 miljoen) zijn opgevangen in de exploitatiebegroting.
Pandemie
We hebben de landelijke coronamaatregelen gevolgd: thuiswerken, een beperkte bezetting op locatie, maatregelen voor ergonomie, hybride werken en geestelijke gezondheid. Mede als gevolg van Covid is er nog sprake van verhoogd verzuim, zowel kortdurend als langdurend. De kosten zijn binnen de begroting opgevangen.
Aanscherping van de normering van de primaire keringen
De trajecten 14-3 en 14-4 langs de Nieuwe Waterweg blijken niet te voldoen aan de in de Waterwet vastgestelde nieuwe normen voor de primaire waterkeringen, terwijl deze trajecten wél voldeden aan de oude normen. Delfland gaat samen met het Hoogwaterbeschermingsprogramma bepalen welke vervolgmaatregelen op termijn nodig zijn. In 2022 heeft dit niet geleid tot extra uitgaven.
Dienstverleningsvergoeding PPS
In verband met de ontwikkeling van de aan de elektriciteitsindex gekoppelde olieprijs was de dienstverleningsvergoeding aan Delfluent circa € 14,8 miljoen hoger dan begroot. Dit bedrag is grotendeels gecompenseerd door verlaging van de dotatie aan de reserve toekomstige kapitaallasten zuiveringen met ruim € 11 miljoen.
Lekkage persleiding
Op 22 september 2022 is opgeschaald vanwege een lekkage aan een leiding op het terrein van Delfluent Services Harnaschpolder. Tijdens het weekend is de situatie door de CPI, de afdeling Handhaving en Delfluent Services gemonitord. De lekkage is opgelost en op maandag zijn Delfluent Services en Delfland afgeschaald. De kosten zijn door Delfluent gedekt.
Doorbraak regionale waterkering
In december 2022 is schade geconstateerd aan de binnenzijde van de regionale waterkering onder de N468 (Maasland). Om verdere schade en mogelijk bezwijken van de waterkering te voorkomen, heeft Delfland noodmaatregelen uitgevoerd. Met zand is de waterkering aan de binnenzijde versterkt. De kosten, circa € 0,05 miljoen (inclusief btw en eigen capaciteit), zijn opgevangen binnen de begroting.
Tabel 4.9 Opgetreden risico’s
*) In 2022 is de Covid 19-pandemie overgegaan in een endemie. Met de overgang naar het hybride werken is een nieuw normaal ontstaan. Als gevolg daarvan zijn de kosten die rechtstreeks toegedicht kunnen worden aan de pandemie verwaarloosbaar.
Het weerstandsvermogen is niet aangesproken door de in 2022 opgetreden risico’s, omdat de uitgaven aan de opgetreden risico’s zijn opgevangen binnen de verschillende programma’s. In het geval van de hogere dienstverleningsvergoeding Delfluent is de dotatie aan de reserve toekomstige kapitaallasten zuivering verlaagd.
Van het verloop van de algemene reserves over 2022 (de incidentele weerstandscapaciteit) kan het volgende overzicht worden gegeven.
Conform de vastgestelde Nota Reserves en voorzieningen en beleidsnotitie ‘Risicomanagement Delfland’ worden de bestemmingsreserves niet meegerekend bij de bepaling van het weerstandsvermogen. De structurele weerstandscapaciteit omvat de middelen die permanent kunnen worden ingezet om tegenvallers op te vangen zonder dat dit ten koste gaat van de uitvoering van de bestaande taken. De onderstaande tabel toont de beschikbare weerstandscapaciteit aan het eind van 2022.
Tabel 4.10 Beschikbare weerstandscapaciteit
* Met de vaststelling van de Nota Reserves en voorzieningen 2022 zijn de saldi van de twee reserves weerstandsvermogen aangepast. De in de tabel opgenomen bedragen is na herrubricering.
Benodigd weerstandsvermogen
Het benodigde weerstandsvermogen komt tot stand op basis van scenario-analyses en vertegenwoordigt het bedrag dat met ten minste 95% zekerheid voldoende zal zijn om in een bepaald jaar schade als gevolg van opgetreden risico’s op te vangen. Voor de berekening van het benodigde weerstandsvermogen worden alleen risico’s meegewogen met een potentiële impact tussen de € 1 miljoen en € 100 miljoen per incident. Incidenten met een impact lager dan € 1 miljoen kunnen veelal in de eigen begroting opgevangen worden. Incidenten met een impact hoger dan € 100 miljoen overstijgen de draagkracht van Delfland en maken een beroep op landelijke regelingen noodzakelijk.
Het benodigde weerstandsvermogen blijkt uit onderstaande tabel.
Tabel 4.11 Benodigde weerstandsvermogen
Beoordeling weerstandsvermogen
Het weerstandsvermogen wordt beoordeeld op grond van een bestuurlijk vastgestelde ratio tussen enerzijds de beschikbare weerstandscapaciteit en anderzijds de risico’s waarvoor geen voorzieningen zijn getroffen of verzekeringen zijn afgesloten (het benodigde weerstandsvermogen), plus de mogelijke negatieve exploitatiesaldi van de meerjarenbegroting 2022-2025. De weerstandsratio van Delfland per eind 2022 is:
Om het weerstandsvermogen te kunnen beoordelen dient te worden vastgesteld welke ratio Delfland als gewenst nastreeft. Hiertoe wordt gebruikgemaakt van onderstaande waarderingstabel.
Tabel 4.12 Waarderingstabel beoordeling weerstandsvermogen
Delfland streeft naar een ratio van het weerstandsvermogen van minimaal tussen de 1,0 en 1,4. De berekende ratio van 1,76 aan het eind van 2022 ligt boven deze marge en is daarmee ruim voldoende.